Βλέποντας το βουνό Μιτσικέλι, από τη λίμνη των Ιωαννίνων, δεν μπορούσαμε με τίποτα να φανταστούμε ότι πίσω από αυτό κρύβεται ένας μικρός, επίγειος παράδεισος. Γαντζωμένα πάνω στα βουνά της βόρειας Πίνδου, 47 μικρά και μεγάλα χωριά, ανταγωνίζονται για την ομορφιά και την ιστορία, κατατάσσοντας την Παροραία (για τους παλιούς), το Ζαγόρι (για τους νέους), έναν από τους πιο ελκυστικούς προορισμούς της Ελλάδας. Λόγω της θέσης, των καιρικών συνθηκών, της περίφημης χαράδρας του Βίκου και των ποταμών, ο ανθρώπινος παράγοντας έχει παρέμβει ελάχιστα στο έργο του Θεού, αλλά παρόλα αυτά έχει βοηθήσει στην καλύτερη εξερεύνηση του τόπου. Γεφύρια, μονοπάτια, σκάλες που παλιά χρησιμοποιούνταν για τη μετακίνηση, από το ένα χωριό στο άλλο, πλέον αποτελούν τα πιο γραφικά μέσα, για να χαθεί κανείς στη μαγεία της φύσης.
“Η πασπαλισμένη με χιόνι Αστράκα”
Μια φύση πλούσια, ζωηρή και πολλές φορές άγρια, η οποία μας χάρισε αξέχαστες εικόνες σε κάθε εποχή που την επισκεφτήκαμε. Δε νομίζω πως μπορώ να διαλέξω όμως ποια είναι η πλέον κατάλληλη, για μια επίσκεψη στα Ζαγοροχώρια. Ίσως τον χειμώνα, για να ξυπνάμε και να αντικρίζουμε την πασπαλισμένη με χιόνι Αστράκα, πίνοντας ένα ζεστό καφέ, δίπλα στο αναμμένο τζάκι. Ή μήπως το καλοκαίρι, για να τριγυρνάμε μέσα στο καταπράσινο, μυρωδάτο περιβάλλον, δίπλα στα τρεχούμενα νερά και να χανόμαστε στην απίστευτη θέα..; (παύση δευτερολέπτων, ίσως και λεπτών). Το μόνο σίγουρο είναι πως το γαλήνιο τοπίο σε συνδυασμό με τους ήχους των πουλιών, του νερού και του αέρα, είναι πάντα έτοιμο να υποδεχτεί όποιον θέλει να ηρεμήσει ή να ξεφύγει για λίγο από την κουραστική καθημερινότητα.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Ζαγοροχωρίων κρύβεται στην Ηπειρώτικη αρχιτεκτονική, κάτι που μπορεί να παρατηρήσει κανείς από το πρώτο κιόλας χωριό που θα συναντήσει. Πολλοί από τους οικισμούς έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακοί, με την πέτρα και το ξύλο να κυριαρχούν και να δένουν αρμονικά με το γύρω περιβάλλον. Μονώροφα ή πολυώροφα, όλα τα σπίτια είναι λιτά, με απλή διακόσμηση, ενώ το καθένα έχει τη δική του αυλή. Βρίσκονται γύρω από το μεσοχώρι, δηλαδή την πλατεία του χωριού, και συνδέονται με στενά, δύσβατα δρομάκια, αρκετά από τα οποία οδηγούν σε αδιέξοδο. Πλέον, κάποια από αυτά έχουν μετατραπεί σε ξενώνες, ταβερνάκια και καφενεία, ενώ άλλα είναι εγκαταλελειμμένα. Παρόλο που τα χωριά μοιάζουν μεταξύ τους, διακρίνονται από μια ιδιαιτερότητα, που θα ανακαλύψετε μόνο εξερευνώντας τα.
“Πεζοπορία μέσα από τα μονοπάτια”
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να τριγυρίσει κανείς τα Ζαγοροχώρια, άλλοι πιο εύκολοι, άλλοι πιο δύσκολοι, αλλά όλοι τους διασκεδαστικοί. Οι λάτρεις των extreme sports έχουν τη δυνατότητα να εξερευνήσουν την περιοχή, κάνοντας ράφτινγκ, ή καγιάκ στο Βοϊδομάτη, αναρρίχηση, ορειβασία, ακόμη και παραπέντε. Γι’ αυτούς, βέβαια, που δε θέλουν να κυνηγούν την ψυχή τους στην Κούλουρη, μια πεζοπορία μέσα από τα μονοπάτια, μια βόλτα με άλογο ή με ποδήλατο είναι ό,τι καλύτερο, για να γνωρίσουν τον τόπο. Αυτό που μας εξέπληξε ευχάριστα είναι πως κάθε διαδρομή είναι διαφορετική. Άλλη περνάει πάνω από πετρόχτιστα γεφύρια, άλλη δίπλα από βαθιά φαράγγια, άλλη από ποτάμια ή λίμνες, ενώ άλλες καταλήγουν σε μπαλκόνια με θέα ή σε έρημα εκκλησάκια.
Παρά τη δυσκολία στην.. ανάβαση, η σκάλα στο Βραδέτο, η θέση Μπελόη και η μονή της Παναγίας στο Βίκο, είναι από τις διαδρομές που θα ξανακάναμε χωρίς δεύτερη σκέψη. Όπως επίσης θα παίζαμε πάλι σαν μικρά παιδιά με τον αντίλαλο πάνω από τη μεγαλύτερη χαράδρα του κόσμου. Ενώ δε θα χάναμε την ευκαιρία να βουτήξουμε ξανά στις οβίρες και στους καταρράκτες με τα κρύα νερά, όπου η καρδιά σταματάει για δευτερόλεπτα και το σώμα μουδιάζει, αλλά μετά βγαίνεις δέκα χρόνια νεότερος, με ένα.. παγωμένο χαμόγελο. Υπάρχει κάτι καλύτερο από το φυσικό μπότοξ; Όσοι, τώρα, δεν μπορείτε να βουτήξετε μην ανησυχείτε, σας έχουμε άλλο τρόπο να αποκτήσετε αυτήν την αίσθηση. Απλά ψάξτε τα Πελασγικά τείχη στο Σκαμνέλι. Πάλι καλά που βρέθηκε μια πανέμορφη, λευκή σκυλίτσα και μας έδειξε τον δρόμο γιατί θα ήμασταν ακόμη εκεί να ανεβάζουμε φωτογραφίες στο instagram με λύκους και αρκούδες.
“Τύφλα να έχει το English breakfast”
Τα Ζαγοροχώρια αποτελούν μέρος του μεγαλύτερου χερσαίου, εθνικού πάρκου της Ελλάδας, γι’ αυτό κατά τις εξορμήσεις σας θα συναντήσετε πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας. Σε κάθε μας βήμα είχαμε για παρέα χελώνες, σαύρες, σκιουράκια, σκαντζόχοιρους, φιδάκια και αετούς, ενώ ο αέρας ευωδίαζε από τα βότανα και τα λουλούδια. Πιο δύσκολο, αλλά καθόλου απίθανο, είναι να βρεθεί μπροστά σας κάποιο άγριο ζώο, καθώς αποφεύγουν να πλησιάσουν τους ανθρώπους. Βέβαια μην παραξενευτείτε αν εκεί που περπατάτε στα λιθόστρωτα σοκάκια των χωριών βρεθεί μπροστά σας κάποιο από αυτά, καθώς βγαίνουν μερικές φορές προς αναζήτηση τροφής.
Πώς να μην βγουν δηλαδή αφού η περιοχή του Ζαγορίου φημίζεται για τα νόστιμα καλούδια της. Σπιτικά, φρέσκα προϊόντα, ντόπια κρέατα και γαλακτοκομικά από παραγωγούς της περιοχής στολίζουν καθημερινά το ζαγορίσιο τραπέζι. Ένα καλό και δυναμωτικό πρωινό με αυγά, σπιτικές μαρμελάδες, μέλι, χειροποίητες πίτες, ζεστό ψωμί, φρέσκο βούτυρο, γάλα, χυμούς ακόμη και γλυκά του κουταλιού, μας (παρα)γέμιζε με ενέργεια για το ξεκίνημα της εξερεύνησης. Τύφλα να έχει το English breakfast! Το θέμα είναι ότι μετά από ένα τέτοιο λουκούλλειο γεύμα δεν περιμέναμε να ξαναπεινάσουμε μέσα στη μέρα. Με το περπάτημα και το ανεβοκατέβασμα όμως, η όρεξη δεν αργούσε να ξανανοίξει. Ίσως γιατί ξέραμε ότι μας περίμενε ένα ποτήρι κρασί μαζί με καλοψημένα παϊδάκια, μαγειρευτά στη γάστρα, χορτόπιτες, αγριομανίταρα, ακόμη και πέστροφες σχεδόν ολοζώντανες, για να περιδρομιάσουμε.
“Mας υποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες”
Όσο σκασμένοι και αν νιώθαμε, όμως, δεν περνούσε μέρα που να μην πίναμε ένα τσιπουράκι, με μεζεδάκια και τοπικό κεφαλοτύρι, κάνοντας παρέα με ντόπιους. Θα περίμενε κανείς πως οι κάτοικοι είναι απόμακροι και επιφυλακτικοί με τους επισκέπτες, αλλά σε όποιο χωριό και αν πήγαμε μας υποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες και μας περιποιήθηκαν λες και μας ήξεραν χρόνια. Όλοι τους ήταν πρόθυμοι να μας κατατοπίσουν, να μας διηγηθούν με περηφάνια την ιστορία του τόπου, να μοιραστούν μαζί μας τις περιπέτειές τους, ακόμη και να μας φιλέψουν. Παρόλη την επισκεψιμότητα από άλλες χώρες, λίγοι γνωρίζουν αγγλικά, αλλά πάντα θα βρουν τρόπο να σας εξυπηρετήσουν. Αξιοσημείωτη είναι η αγάπη που έχουν για την περιοχή, τη φύση, αλλά για τα ήθη και έθιμά τους. Γι’ αυτό τον λόγο, κυρίως τους θερινούς μήνες, θα έχετε την ευκαιρία να παρακολουθήσετε Ηπειρώτικες γιορτές, πανηγύρια και εκδηλώσεις, ακόμη και να συμμετάσχετε σε αγώνες ορεινού τρεξίματος.
Τα Ζαγοροχώρια είναι ένας προορισμός για μικρούς και μεγάλους, για ξεκούραση ή άθληση, για καλό και νόστιμο φαγητό, για εξοικείωση με τη φύση και τη ζωή στο χωριό. Είναι ένας τόπος που γεμίζει κάθε εποχή τον επισκέπτη με ενέργεια, αισιοδοξία και ζωντάνια. Με τόσα πράγματα να κάνετε, να δείτε και να γευτείτε, είναι πολύ δύσκολο να τα προλάβετε μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο. Είτε θα πρέπει να αφιερώσετε περισσότερες μέρες, είτε να επισκεφτείτε το Ζαγόρι ξανά. Σε κάθε περίπτωση μην ξεχάστε να πάρετε μαζί σας άνετα, ζεστά (αν είναι χειμώνας) ρούχα, ένα μπουφανάκι (ακόμη και καλοκαίρι), αθλητικά παπούτσια και τη φωτογραφική σας μηχανή. Οπλιστείτε, λοιπόν, με καλή διάθεση, πάρτε μια βαθιά ανάσα και ξεκινήστε την περιπέτεια!