Επιστημονικά μυστικά της Αθήνας, του Βασίλη Σπαθόπουλου..
Η Αθήνα είναι γνωστή σε όλον τον κόσμο για την ιστορία και τον πολιτισμό της. Είναι επίσης μια από τις πιο διάσημες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας, το μέρος εκείνο όπου λέγεται ότι γεννήθηκε η επιστήμη στον δυτικό κόσμο. Απομεινάρια της χρυσής αυτής εποχής βρίσκονται παντού στην πόλη. Εσείς το μόνο μου έχετε να κάνετε είναι να τα ανακαλύψετε!
Για τον Βασίλη:
Μεγάλωσα στην Αθήνα, αγαπάω τα ταξίδια αλλά και να γράφω για την εκλαϊκευμένη επιστήμη. Όταν επισκέπτομαι καινούργια μέρη αναζητώ κρυμμένα, όμορφα καφέ που με βοηθούν να χαλαρώσω και να αφομοιώσω τις νέες ανακαλύψεις μου. Δημιούργησα λοιπόν έναν οδηγό που παρουσιάζει τα 17 λιγότερο γνωστά επιστημονικά σημεία της Αθήνας, όπως για παράδειγμα ο τόπος όπου λαμβάνονταν αστρονομικές μετρήσεις πριν από 2.500 χρόνια! Ταυτόχρονα, σας ενημερώνει για μουσεία με επιστημονικά θέματα, πλανητάρια και αστεροσκοπεία. Για κάθε τοποθεσία προτείνω ένα αγαπημένο μου κοντινό καφέ για να αφομοιώσετε κι εσείς τις προσφάτως αποκτηθείσες γνώσεις σας.
1) Το Παρατηρητήριο του Μέτωνα
Θα ξεκινήσω με τον αρχαίο Έλληνα αστρονόμο Μέτωνα, που έζησε στην Αθήνα κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Είναι περισσότερο διάσημος για τον Μετωνικό Κύκλο, ενός αστρονομικού κύκλου πάνω στον οποίο βασίζονται ημερολόγια όπως το εβραϊκό (που χρησιμοποιείται σήμερα κυρίως για τις εβραϊκές θρησκευτικές παραδόσεις) και το ημερολόγιο της χριστιανικής ορθόδοξης εκκλησίας που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της ημερομηνίας του Πάσχα.
Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι ο Μέτωνας (μαζί με τον βοηθό του Ευκτήμων) τοποθέτησε ένα όργανο παρατήρησης (ονομαζόμενο ηλιοτρόπιο ή ηλιοσκόπιο) ακριβώς πάνω από το βάθρο στο λόφο της Πνύκας όπου οι αρχαίοι Αθηναίοι έκαναν τις λαϊκές τους συνελεύσεις. Η περιοχή του παρατηρητηρίου του Μέτωνα βρίσκεται στο λόφο της Πνύκας, κοντά στο Εθνικό Αστεροσκοπείο της Αθήνας. Η επίσκεψη πραγματοποιείται χωρίς κάποια χρέωση και μια πινακίδα σας ενημερώνει για την παρουσία του παρατηρητηρίου.
Τοποθεσία ?:
☕️ Προτεινόμενο καφέ: Μπορεί το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης να μην σχετίζεται άμεσα με την επιστήμη, όμως το όμορφα διακοσμημένο καφέ του τελευταίου ορόφου είναι ένας από τους κρυμμένους θησαυρούς της Αθήνας. Εκεί θα βρείτε και μια βεράντα με θέα αντάξια αυτής ενός αστεροσκοπείου! Διεύθυνση: Διπύλου 12, Αθήνα 105 53
Mini tip: Για την πρόσβαση στο καφέ δεν είναι απαραίτητη η είσοδος στο μουσείο.
2) Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Η εξερεύνηση του παρατηρητηρίου του Μέτωνα μας έδειξε ότι οι αρχαίοι Έλληνες αστρονόμοι διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στην πρόοδο της αστρονομίας. Ακολουθώντας αυτήν την παράδοση, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών που ιδρύθηκε το 1842, ήταν ένα από τα πρώτα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα του νεοελληνικού κράτους. Το κεντρικό κτίριο βρίσκεται στον λόφο των Νυμφών, δίπλα στο λόφο της Πνύκας, εκεί που ο Μέτωνας είχε στήσει το δικό του παρατηρητήριο αιώνες πριν.
Τοποθεσία ?:
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο έχει τη δικές του συναρπαστικές ιστορίες, όπως για παράδειγμα αυτή του αστρονόμου που σχεδίασε έναν από τους πιο ακριβής σεληνιακούς χάρτες της εποχής. Για πολλά χρόνια, ήταν επίσης το σημείο αναφοράς από το οποίο μέσα από την παρατήρηση του ουρανού, συγχρονίζονταν όλα τα ρολόγια της Αθήνας. Για όλα αυτά αλλά και για την ανεπανάληπτη θέα, αξίζει να το επισκεφθείτε σίγουρα!
☕️ Προτεινόμενο καφέ: Ο χώρος για να αφομοιώσει κανείς μια επίσκεψη σε ένα αστεροσκοπείο πρέπει να περιλαμβάνει εντυπωσιακή θέα. Ένα από τα καλύτερα σημεία για κάτι τέτοιο είναι το καφέ στον τελευταίο όροφο του Byron Hotel. Η θέα της Πνύκας, της Ακρόπολης και του Λυκαβηττού είναι υπέροχη και οι τιμές είναι πολύ λογικές. Διεύθυνση: Βύρωνος 19, Αθήνα 105 58
3) Ηλιακό ρολόι του Εθνικού Κήπου
Αφού αναφερθήκαμε προηγουμένως στη μέτρηση του χρόνου ας πούμε και για τα ηλιακά ρολόγια, κατασκευές που βασίζονται στη σκιά του ήλιου για τη μέτρηση του χρόνου. Είναι χαρακτηριστικό της πλούσιας ιστορίας της Αθήνας, ότι ένα ηλιακό ρολόι που αναφέρεται ως “σύγχρονο”, είναι στην πραγματικότητα σχεδόν 200 ετών! Βρίσκεται στην κεντρική είσοδο του Εθνικού Κήπου (παλιότερα γνωστού ως Βασιλικού Κήπου), μια όαση ακριβώς στο κέντρο της πόλης που καλύπτει πάνω από 15 εκτάρια γεμάτα βλάστηση, σπάνια είδη φυτών και πουλιών.
Το ηλιακό ρολόι διακοσμούσε αρχικά το παλάτι του Όθωνα (Otto von Wittelsbach), του πρώτου βασιλιά του νεοελληνικού κράτους, που βασίλευε την Ελλάδα από το 1832 μέχρι το 1862. Ο Όθωνας έκτισε το παλάτι του (το κτίριο στην πλατεία Συντάγματος που σήμερα είναι το Ελληνικό Κοινοβούλιο), στη δεκαετία του 1840. Το ηλιακό ρολόι τοποθετήθηκε ως διακόσμηση δίπλα στη μαρμάρινη σκάλα που οδηγούσε στον Βασιλικό Κήπο. Αφού καταργήθηκε η μοναρχία και ο Κήπος έγινε προσιτός στο κοινό (μετονομάστηκε σε Εθνικό Κήπο), το διάσημο πλέον ηλιακό ρολόι μεταφέρθηκε στην τρέχουσα θέση του.
Τοποθεσία ?:
☕️ Προτεινόμενο καφέ: Μόλις ολοκληρώσετε τη βόλτα σας στον Εθνικό Κήπο, ένα καλό μέρος για να χαλαρώσετε είναι το Athens Cook. Περισσότερο εστιατόριο μπύρας από καφέ, συνιστάται για να απολαύσετε κρύο φραπέ σε μια ζεστή μέρα του καλοκαιριού. Εναλλακτικά, δοκιμάστε μία από τις τοπικές μπύρες, τις οποίες και ο ίδιος ο θεός Διόνυσος θα απολάμβανε. Διεύθυνση: Νίκης 20, Αθήνα 105 57
4) Ο Πύργος των Ανέμων
Πολλοί από εσάς θα γνωρίζετε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της Αθήνας, τον Πύργο των Ανέμων. Πόσοι όμως ξέρουν ότι θεωρείται επίσης ο πρώτος μετεωρολογικός σταθμός; Το Ωρολόγιο του Ανδρόνικου Κυρρήστου (το επίσημο όνομα του μνημείου) χρησιμοποιήθηκε επίσης και για αστρονομικές παρατηρήσεις αλλά και για τη μέτρηση του χρόνου. Το όνομα προέρχεται από τον κατασκευαστή του, τον Ανδρόνικο Κυρρήστη, ο οποίος ήταν αρχαίος Έλληνας αστρονόμος, μηχανικός και αρχιτέκτονας και ενδεχομένως και ο χορηγός για την κατασκευή του μνημείου. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, ο Πύργος χτίστηκε γύρω περίπου το 100 π.Χ.
Τοποθεσία ?:
☕️ Προτεινόμενο καφέ: Ως καταφύγιο από τους αθηναϊκούς ανέμους (ή πιθανότατα τον καυτό ήλιο), συνιστάται το κοντινό παραδοσιακό καφέ, Γλυκύς. Με έναν όμορφο εξωτερικό χώρο για το καλοκαίρι και μια παραδοσιακή σόμπα να καίει εσωτερικά το χειμώνα, είναι ένα ιδανικό μέρος για να ανάπαυση μετά από περιπλάνηση στην Πλάκα. Διεύθυνση: Άγγελος Γεροντά 2, Αθήνα 105 58.
5) Το Λύκειο του Αριστοτέλη
Πέρα από τις θετικές επιστήμες η Αθήνα ήταν φυσικά και η περιοχή που άνθισε η αρχαία φιλοσοφία. Εσείς ξέρατε ότι μπορείτε πλέον να επισκεφθείτε την περιοχή που το 335 π.Χ., ο Αριστοτέλης ίδρυσε το Λύκειό του; Η ακριβής θέση του Λυκείου παρέμεινε άγνωστη εδώ και αιώνες μέχρι που αποκαλύφθηκε με ανασκαφές το 1996. Επισκεπτόμενος τον αρχαιολογικό χώρο των 11,5 στρεμμάτων, μπορείτε να δείτε και να μάθετε για τα ερείπια διαφόρων κατασκευών με τη βοήθεια πολλών πληροφοριακών σημείων. Επιπλέον, είναι ένα ιδανικό μέρος για να χαλαρώσετε ή να διαβάσετε σε ένα πανέμορφο περιβάλλον, καθισμένοι σε ένα από τα πολλά παγκάκια.
Τοποθεσία ?:
☕️ Προτεινόμενο καφέ: Το Petite Fleur είναι ένα ζεστό μικρό καφέ σε μια ήσυχη πλατεία, σε απόσταση 10 λεπτών με τα πόδια από το Λύκειο του Αριστοτέλη. Σερβίρει επίσης εκπληκτική ζεστή σοκολάτα! Διεύθυνση: Αμύντα 1, Αθήνα 116 35
Γνωρίσαμε κάποιες από τις τοποθεσίες που αξίζει να επισκεφθείτε στην Αθήνα, τόσο για την ομορφιά τους όσο και για το συναρπαστικό επιστημονικό τους ιστορικό. Αν σας ενθουσιάζει να βρίσκετε νέους χώρους μακριά από τα τουριστικά μονοπάτια, αν ενδιαφέρεστε για τις επιστημονικές ανακαλύψεις τότε επισκεφθείτε την ιστοσελίδα http://www.mysciencewalks.com
